مترجمان کرمان

مسجد جامع مظفري كرمان : اين اثر تاريخي با شماره ثبت ‪ ۲۷۶ در كنار ميدان شهدا و جنب خيابان شريعتي واقع است و يكي از زيباترين مساجد ايران به شمار مي‌رود . بر اساس كتيبه سردر اصلي ، روز چهارشنبه هفتم شوال سال ‪ ۷۰۵ه.ق به دستور امير مبارزالدين محمد مظفر(سرسلسله آل مظفر) و استاد حاج محمد يزدي ساخت آن آغاز شد و در اواخر سال ‪ ۷۵۵ه.ق به پايان رسيده است . در قسمت غربي مسجد ، ايواني است كه بناي اصلي آن متعلق به دوره آل مظفر مي‌باشد ولي در دوره‌هاي بعدي الحاقات و تعميراتي كه در دوره شاه‌عباس دوم صفوي انجام يافته بخشي از بدنه محراب مسجد است . مسجد با نقشه چهار ايواني ساخته شده و داراي سردري بلند ، ايوان ، شبستان و صحني زيبا مي‌باشد . سردر بزرگ و بلند با كاشيكاري جالب آن شباهت زيادي به مسجدجامع يزد دارد . در طرف ورودي در مسجد از خيابان مظفري ، سنگي بسيار عالي و شفاف به ديوار نصب است كه به "سنگ آيينه" شهرت دارد . اين مسجد از يك صحن به ابعاد ‪ ۸۴ در ‪ ۴۷ در‪ ۶۶/۵۶ متر و چهار ايوان تشكيل شده كه امروز صحنه آن وسيع شده است . ساختمان مسجدي به سبك بناهاي اسلامي و شامل سه ايوان بزرگ غربي و شمالي و جنوبي است سردر جنوب شرقي آن از آثار عهد صفوي است .

مسجد وكيل كرمان : اين بنا ، در بازار وكيل كرمان واقع گرديده و بخشي از مجموعه ساختماني وكيل - مشتمل بر ارگ ، بازار ، حمام ، كاروانسرا و مسجد - است كه در سال 1187 ه .ق توسط وكيل الملك بنا گرديده و در دوره قاجار و دوره اخير بازسازي ، تعمير و تزيين شده است . مسجد با طرح چهار ايواني ساخته شده و ورودي آن در بازار قرار دارد . سر در ورودي مسجد داراي مقرنس كاري جالبي از كاشي است . حياط شمالي مسجد كه در اصلي مسجد به آن باز مي شود ، سنگفرش شده و در تعميرات دوره اخير ‚ نماهاي آن با كاشيكاري و آجركاري تزيين گرديده است . حياط جنوبي كه بزرگتر از حياط شمالي است ، از الحاقات جديد است . مسجد داراي دو شبستان قديم و جديد است . شبستان اصلي و قديمي داراي پوشش گنبدي و كاشيكاري معرق زيبا و ستون هاي آجري است و در ضلع غربي آن ‚ محرابي با تزيينات كاشي خشتي دوره قاجار قرار دارد . ازاره و كف شبستان ، سنگي است . شبستان ديگر در دوره اخير و با مصالح جديد ساخته شده است .

مسجد وكيل بم : اين بنا در كنار قيصريه زردشتيان و در جوار حمامي به همين نام در شهرستان بم واقع گرديده و در زمان حكومت محمد اسماعيل خان ويكيل الملك بر كرمان ( 1277-1248 ه . ق ) ساخته شده است . بناي مسجد داراي صحن ، ايوان و شبستان هاي ستوندار است . در ورودي مسجد ، به بازار حبيب الله خان باز مي گردد . صحن مسجد وكيل به ابعاد 21*13 متر در عرض داراي دو ايوان است . در انتهاي ايوان سمت قبله ، محرابي تعبيه شده است . ايوان ها از دو طرف به رواق هايي متصل اند . در ضلع شرقي مسجد ‚ شبستاني است كه طاق هاي پوشش آن بر روي هشت پايه و جرز هاي ديواري استوار شده است . در سمت قبله اين شبستان نيز محرابي تعبيه شده است .

مسجد سيد سيرجان : اين بنا در كوچه انصاري در جوار حمامي به همين نام در شهرستان بم واقع گرديده و احتمالاً در زمان حاجي سيد علي خان كه در سال اول حكومت محمد اسماعيل خان وكيل الملك ، رياست شهر بم و نرماشير را به عهده داشته و در سنه 1263 ه . ق فوت كرده ، ساخته شده است . مسجد داراي صحني به ابعاد تقريبي 12* 8 متر است كه در ضلع جنوبي آن ، ايواني تعبيه شده و در قسمت جنوب غربي ، شبستاني ستوندار ساخته شده است . پوشش طاقي اين شبستان ، بر روي شش پايه جرز مياني و ديوارهاي اضلاع قرار گرفته است . در ضلع جنوبي شبستان ، محرابي تعبيه گرديده و در ضلع شمالي مسجد ، رواق هايي ساخته شده است .

مسجد سلجوقي خبيص : اين بنا در قسمت جنوبي شهرستان شهداد كنوني و ميانه ويرانه هاي شهر خبيص قديم در شرق كرمان واقع گرديده و از آثار دوره سلجوقي است . اين مسجد به صورت ويرانه درآمده و تنها ديوارها و بخش هايي از پوشش طاق و گنبد آن و و همچنين آثاري از محراب گچي شبستان به جاي مانده است ( سال 1350 ) بناي مسجد به طول و عرض 26/25*14/5 متر مشتمل بر شبستان ، صحن و حياط خلوت ، تماماً از خشت ساخته شده است . شبستان مستطيل شكل كه در ميان صحن و حياط خلوت قرار گرفته ، به كمك جرزهاي خشتي و شش پوشش گنبدي و طاق هاي خشتي مسقف شده است . در ميانه ضلع رو به قبله اين شبستان ، آثار محرابي گچي مشتمل بر بخشي از طاقنما و كادر مستطيل شكل آن مشهود است . حياط خلوت مسجد ، مستطيلي كم عرض است و در يك گوشه آن ، اتاق چهار گوش كوچكي قرار گرفته كه از آن وارد شبستان مي شده اند . صحن اصلي مسجد ، مربع نسبتاً بزرگي است كه در يك گوشه آن و مجاور در ورودي ، اتاقك كوچكي بوده است .

 
مسجد قلعه سنگ سيرجان : بقاياي اين مسجد در 12 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان سيرجان ، مجاور صخره اي سنگي و بقاياي قلعه اي قديمي واقع گرديده و بر اساس كتيبه موجود ، از آثار دوره مظفري - 789 ه . ق - است . اين كتيبه بر بدنه منبري سنگي در فاصله 5 متري شمال قلعه سنگ ، درون محوطه مسجدي به طول و عرض 10* 15 متر واقع شده است . آثار ديوارهاي مخروبه اين مسجد هنوز به راحتي قابل پيگيري است . روي بدنه جنوبي منبر كه در جهت قبله و احتمالاً مقابل محراب مسجد قرار داشته ، قابي مستطيل شكل به طول و عرض 130*90 سانتي متر به وجود آورده و سطح آن را به پنج قسمت تقسيم كرده و كتيبه ذيل را به خط نسخ بر آن نوشته اند : " العادل المظفر من السما بالنصر و العز و الفتح المبين عماد الحق والدين الواثق بالملك الصمد بالخيرات (؟) السلطان احمد خلد الله السلطانه اقل مماليك سلطاني في سنه تسع و ثمانين و سبعمائه " ( 789 ه .ق ) . روبه روي اين منبر سنگي و به فاصله چهار متري آن ، پايه ستون سنگي مكعب شكل شكسته اي به ابعاد 120*120 و ارتفاع 50 سانتي متر وجود دارد . در فاصله 200 متري منبر نيز پايه ستون ناقصي وجود دارد كه حكايت از ناتمام ماندن بناي مسجد دارد . بر همين اساس به نظر مي رسد كه ساخت مسجد با تهاجم سپاهيان امير تيمور گوركاني به سال 798 هجري به اتمام نرسيده باشد . مسجد سعد الدله بم : اين بنا در كنار خيابان بوعلي شهرستان بم واقع گرديده و ظاهراً در سال 1294 ه.ق توسط محمد خان اسعد الدوله - از معارف و متمولين بم - ساخته شده است . اين بنا به سبك دو ايوانه ساخه شده و داراي دو ايوان و شبستان هاي ستوندار است . ورودي مسجد با سر دري رفيع ، در ضلع شمال غربي قرار دارد . صحن مسجد به ابعاد 18*13 متر است و در ضلع شرقي و جنوب شرقي آن ، شبستان هايي ايجاد شده است . پوشش طاقي شبستان ها ، بر روي جرزهاي مياني و ديواري قرار گرفته است . محراب اصلي بنا در ايوان جنوبي قرار دارد .

مسجد اهل سنت ارگ بم : اين بنا كه امروزه مسجد امام زمان خوانده مي شود ، در كوچه 15 خيابان شهيد چمران واقع گرديده و احتمالاً اساس شبستان بزرگ آن مربوط به دوره سلجوقي است كه در دوره هاي بعد بازسازي شده و الحاقاتي بدان صورت گرفته است . بناي مسجد مشتمل بر صحن ، ايوان و سه شبستان است . ايوان آن داراي پوشش ضربي آجري است . ديوارهاي ايوان داراي گچكاري و قسمت هاي پايين ديوار تا ارتفاع دو متري سنگ پوش است . در قسمت غربي ايوان ، محرابي تعبيه شده كه با مقرنس كاري وكاشي هاي خشتي دوره قاجاري تزيين شده است . در طرفين ايوان ، دو شبستان ستوندار قرار گرفته كه مربوط به دوره متأخرتري هستند . پوشش شبستان ها ، طاق و گنبد است . ازاره ديوارها و ستون هاي شبستان شمالي از سنگ و شبستان جنوبي از كاشي هاي شش ضلعي است . در ضلع شرقي صحن ، شبستان جديدي قرار گرفته كه پس از خرابي شبستان دوره سلجوقي بنا گرديده است . صحن مسجد ، سنگ فرش و نماي ديوار كاشيكاري است . در ضلع جنوبي صحن ، رواق هايي بنا شده است . اين مسجد در طي سال هاي 1350 تا 1365 شمسي تعمير و مرمت شده است .

مسجد جامع عضدي سيرجان : بقاياي اين بنا در 20 كيلومتري جنوب شرقي سيرجان ، در منطقه سيرجان قديم واقع گرديده و به نظر مي رسد كه همان مسجد معروف عضدالدوله ( عضدي ) باشد كه مقدسي در شرح آن نوشته :" سيرجان ، دو بازار كهنه و نو دارد . در ميان دو بازار ، مسجد جامعي وجود دارد . عضد الدوله ، گلدسته هاي شگفت آوري در ميان آن برپا داشته است . بر بالاي گلدسته هاي آن ، دستگاهي پيچيده و چوبين نهاده كه بخشي از آن هميشه در حال چرخيدن است . " در اين محل ، خرابه هايي بنايي آجري بر جاي مانده كه در آن ، علاوه بر پايه ستون سنگي ، بقاياي قطعات سنگ مرمر و سنگ آهك منقور به كتيبه هايي مشهود است . مردم محلي ، در گوشه اي از بنا شمع روشن مي كنند و بنا را مسجد صاحب الزمان مي خوانند اين مسجد ، به همراه ديگر بناهاي سيرجان قديم ، در سال 798 ه . ق توسط لشكريان تيموري تخريب گرديد كه بعد از اين واقعه ، ساكنان آن در شهر فعلي سيرجان مستقر شدند .

مسجد چهل ستون : اين بنا در خيابان شريعتي واقع گرديده و بخشي از مجموعه ساختماني حاج علي آقا مشتمل بر آب انبار ، كاروانسرا ، بازار و مسجد است كه در سال 1328 ه . ق توسط حاج علي آقا مشهور به زعيم الله ساخته شده است . بناي مسجد مشتمل بر سر در ، مناره ، رواق ، صحن و شبستان است . بنا داراي دو ورودي ، يكي از خيابان شريعتي و ديگري از جانب بازار حاج علي آقا است . سر در ورودي اخير ، مزين به مقرنس كاري و كاشيكاي معرق است . در بالاي اين سر در ، دو مناره با ماذنه قرار گرفته كه با كاشيكاي معرق تزيين يافته اند . بعد از اين ورودي ، سرسرايي با پوشش گنبدي و تزيينات كاشي معرق قرار گرفته است. روشنايي اين سرسرا از طريق نورگيرهاي گنبد تأمين مي شود . بعد از اين سرسرا ، شبستان ستوندار مسجد واقع است كه به خاطر دارا بودن 40 عدد ستون ، به چهل ستون شهرت يافته است . ستون هاي سنگي اين شبستان ، دو متر ارتفاع و 90 سانتي متر قطر دارند و بر روي آنها ، پوشش طاق و گنبد شبستان قرار گرفته است . ديوارهاي شبستان ، آجري و داراي محرابي با تزيين مقرنس و كاشيكاري خشتي است . به نظر مي رسد كه در ساخت اين شبستان ، شبستان ستوندار مسجد وكيل شيراز ، سرمشق قرار گرفته است . در كنار شبستان مزبور ، شبستان جديدي با مصالح جدي ساخته اند . مسجد داراي دو حياط شمالي و جنوبي است . در حياط جنوبي ، محراب آجري ساده اي تعبيه كرده اند .

مسجد خواجه خضر كرمان : اين بنا در محله خواجه خضر كرمان واقع گرديده و ظاهراً بناي اوليه آن به روزگار فرمانروايي قراختاييان در اوايل قرن هفتم ه . ق ساخته شده بوده كه در زلزله تيرماه 1361 شمسي ويران و بناي جديدي جايگزين آن شده است . بناي قديمي مسجد داراي ايوان مرتفعي به طول تقريبي 12 ، عرض هشت و ارتفاع 13 متر بوده كه در دو طرف آن ، دو ايوانچه و بر بالاي آنها ، غرفه هايي بوده است . در عقب ايوان ، شبستاني ستوندار به طول و عرض تقريبي 20 * 16 متر وجود داشته كه پوشش طاق و گنبد آن بر روي 12 ستون قرار مي گرفته است . در بين ايوان و شبستان ، آرامگاه آقا رشيد الدين محمد ، مشهور به سپهري - شاعر و عارف متوفاي 1076 ه . ق قرار داشته است .

مسجد جامع مروست شهر بابك : اين بنا در آبادي مروست - از توابع شهر بابك استان يزد - واقع گرديده و بناي آن ظاهراً از دوره صفوي است كه بر طبق كتيبه سر در ورودي ، در سال 1163 ه . ق توسط مهدي بن جعفر تعمير شده و محراب گچي و پوشش مقرنس مسجد نيز مربوط به همين زمان است .

مدرسه گنجعلی خان : این بنا در ضلع شرقی میدان گنجعلی خان واقع شده و روزگاری مدرسه ای پر رونق بوده که بعدها به کاروانسرا تبدیل گردیده است . بر کاشی های کتیبه سر در آن تاریخ 1007 ه. ق مطابق با 1598 میلادی نقش بسته و معمار آن محمد سلطانی یزدی بوده است .

مدرسه شفیعیه : این مدرسه در سمت راست بازار اختیاری واقع شده و به همت میرزا محمد شفیع از نوادگان گنجعلی خان احداث شده است .

مدرسه ابراهیم خان : مدرسه ابراهیم خان نیز یکی دیگر از مدارس تاریخی استان کرمان است که به فرقه شیخیه تعلق دارد .

آتشكده كرمان : اين معبد در خيابان زريسف ( شهدا) ، خيابان ميرزا برزو آميغي قرار دارد و آخرين آتشكده كرمان به شمار مي رود . آتشكده در باغ مصفايي واقع است كه قبلا منزل مسكوني جهانگير اشيدري بوده و با تغیيراتي به صورت آتشكده در آمده است . آتش موجود در اين آتشكده بر اساس نظر موبدان زرتشتي ،‌ همان آتش چند هزار ساله اي است كه از هند به آتشكده محله شهر و از آنجا به اين آتشكده به روز سروش از ماه شهريور 3652 يزدگردي انتقال يافته است . در حال حاضر موزه زرتشتيان در اين محل قرار دارد .

گنبد جبليه : در منتهي‌اليه شرقي شهر كرمان و در امتداد خيابان "زريسف" به طرف مسجد صاحب‌الزمان ، گنبد بزرگ و زيبايي است كه از سنگ ساخته شده و به گنبد گبري و گنبد گنج شهرت دارد . پلان گنبد هشت ضلعي و روي اضلاع آن طاق نماهاي متعددي به چشم مي‌خورد و اين پلان به ترتيب به ‪ ۱۶و ‪ ۳۲ضلع و سقف مدور تبديل مي‌شود . عرض پي گنبد در پايه به سه متر مي‌رسد . در هشت طرف آن هشت در به عرض دو متر قرار گرفته كه در سالهاي اخير براي استحكام بخشي به بنا و جلوگيري از خرابي آن درگاهها را با سنگ مسدود نموده و فقط يكي از آنها باز است . مصالح بكار رفته در اين بنا گچ و سنگ لاشه است و در قسمت بالاي گنبد كه الحاقي است از آجر ساخته شده در داخل گنبد نيز ظاهراً گچبريها و تزيينات وجود داشته كه قسمت بالا ريخته و بخش پايين از بين برده است . در كتابهاي تاريخي از تاريخ ساخت بنا ، كاربرد و هدف ساخت مطلبي اطلاع وجود ندارد . اما از سبك معماري گنبد جبليه استنباط مي‌شود اين بنا احتمالاً مربوط به اواخر دوره ساساني مي‌باشد و در اوايل اسلام مرمت شده و يا در اوايل ظهور اسلام با الهام از معماري ساساني بنا شده است . برخي تاريخ بناي آن را به دوران سلجوقيان نسبت مي‌دهند و امروز به عنوان موزه سنگ نوشته‌هاي تاريخي مورد استفاده است .

گنبد سبز : گنبد يا قبه سبز كه به نام آرامگاه قراختانيان نيز شهرت دارد ، از ابنيه مهم و باسابقه كرمان است در محله شهر واقع است . گنبد سبز از آثار منحصربفرد قرن هفتم هجري در كرمان مي‌باشد كه تاريخ ساختمان اصلي اين بنا را به اواسط قرن نهم هجري نسبت مي‌دهند . در زلزله سال ‪ ۱۳۱۴ه.ق قسمت اعظم اين بنا از بين رفت و امروز تنها سر در بزرگي از آن باقي مانده كه مربوط به سر در ورودي مدرسه مي‌باشد و بقاياي ديوارهاي مدرسه و آرامگاه احتمالاً در زير ساخته‌هاي مسكوني مدفون است . سر در بنا با كاشيهاي معرق بسيار زيبايي مزين شده و دو ستون پيچكي شكل كه در دو طرف و متصل به ايوان نصب شده كه جلوه خاصي به اين بنا داده شده است .

مدرسه حیاتی : مدرسه تاریخی حیاتی سومین مدرسه داخل بازار است .

باغ شاهزاده ماهان ( ماهان –1298 ه.ق) : باغ شاهزاده یكی از عالی ترین و زیباترین باغ های سنتی ایران محسوب می شود . این باغ در نیم فرسنگی ماهان در دامنه كوههای تیگران جلوه گری می كند و از یادگارهای عبدالحمید میرزا فرمانفرما – حاكم كرمان در اواخر دوره قاجار (1297ه.ق.) است . گویند كه چون خبر مرگ ناگهانی حاكم را به ماهان بردند بنایی كه مشغول تكمیل سرد ساختمان بود تغار گچی را كه بدست داشت محكم به دیوار كوبید و كار را رها كرده و فرار نمود . آنطور كه جای خالی كاشی ها همچنان بر سر در ورودی خودنمائی می كند . این باغ دارای سردر ورودی بسیار زیبا عمارت شاه نشین و حمام می باشد . از قسمتهای ارزشمند باغ شبكه آبرسانی و حوض های آن می باشد كه در محور مركزی باغ قرار دارد . در جلوی عمارت اصلی حوض بزرگی با پنج فواره مشاهده می شود و آب این حوض كه سرچشمه آن قنات معروف تیگران است به پاشویه سنگی اطراف آن ریخته و از آنجا به طرف ده شرشره آبشار گونه جاری می شود . این شبكه از نظر طراحی شاهكار محاسبه و دقت بشمار می رود . بازسازی باغ شاهزاده بعد از پیروزی انقلاب در سال 1370 همزمان با برگزاری كنگره خواجوی كرمانی انجام شد .

باغ موزه هرندی : مجموعه باغ موزه هرندي و بناي موجود در آن مربوط به اواخر دوره قاجار است. اين مجموعه توسط مرحوم "عدل السلطان" بنا گرديد و در سال 1313 شمسي به مرحوم "ابوالقاسم هرندي" فروخته شد . يكي از نكات موردتوجه تاريخي ،‌ توقف "رضاخان" در مسير آخرين سفر تبعيديش در اين منزل مي باشد و به همين مناسبت قسمتي از باغ توسط مالك به وزارت فرهنگ و هنر وقت اهدا گرديد و در نهايت ساير بخشهاي آن خريداري گرديد . مجموعه باغ هرندي كه در زمان احداث آن خارج از شهر كرمان قرار داشت‌ ، كليه ويژگيهاي يك باغ- عمارت ايراني را دارا بوده است . از جمله قسمتهاي باغ مي توان ساختمان اندروني ، بيروني ، بهارخواب ، حمام ، ‌آشپزخانه ،‌ اتاق هاي مستخدمين ، گاوگرد (گاوچاه) ، حوض و آب نما ، اصطبل و درختان ميوه را نام برد كه بر اثر مرور زمان دستخوش تغييرات زيادي شده است ، كه مي توان به تخريب اصطبل و انبارها ، تبديل آشپزخانه به ساختمان اداري اشاره كرد . آب رساني درختان ميوه اين باغ از چاه و گاوگرد باغ تأمين مي شده و گاوگرد و تجهيزات آن در ضلع جنوبي باغ قرار دارد . ساختمان موجود در اين باغ اكنون به عنوان موزه منطقه اي استان كرمان مورد بهره برداري قرار گرفته است . در حال حاضر در طبقه همكف اين ساختمان ، موزه سازهاي سنتي استاد مسعود و در طبقه فوقاني آن موزه باستان شناسي قرار دارد .

باغ فتح آباد : اين باغ كه در روستايي در 25 كيلومتري شهر كرمان قرار دارد و الگوي احداث باغ شاهزاده ماهان بوده است از آثار عصر قاجاريه و از يادگارهاي فضل عليخان بيگلر بيگي است و به همين دليل آن را باغ بيگلر بيگي مي گويند . عبور آب فتح آباد از ميان اين باغ به آن صفا و طراوت خاصي مي بخشيده است . اين باغ توسط سازمان ميراث فرهنگي در دست مرمت قرار دارد .

باغ بيرم آباد : بيرم سركرده طايفه قاسملو پس از مهاجرت به كرمان به نيابت از محمد خان كارهاي حكومت را اداره مي كرد . وي دستور داد كه باغ بيرم آباد در جنوب شرقي گواشير بنا شود . در جاي ديگر آمده است كه گنجعلي خان در كنار كرمان باغ بزرگي معروف به بيرم آباد دارد و اگر تركيب تركي نداشته باشد شايد از آباديهاي قديم و مركب از كلمه بي ( بغ ) و رام ( رامش ) بوده باشد . ساختمان زيباي در وسط آن با سبك صفوي ساخته شده و كاشيكاري و كتيبه هاي آن كمابيش باقي است .

باغ بيمند سيرجان : در باغ بيميد سيرجان امامزاده اي به نام امامزاده احمد وجود دارد و در كنار آن درخت سرو تناوري است كه طول محيط تنة آن بالغ بر 5/6 متر است . تصور مي رود كه قريب هزار سال از عمرش مي گذرد و شايد كمتر سروي در كشور ما به اين عظمت وجود داشته باشد .

 باغ سنگي بلورد سيرجان : اين باغ از شاهكارهاي تاريخ است . در نزديكي دهستان بلورد واقع در روستاي مياندوآب و در فاصلة 45 كيلومتري جنوب شرقي سيرجان و به دست فردي ناشنوا به نام "درويش خان گنگ اسفنديار پور" كه به كشاورزي اشتغال داشته حدود 30 سال پيش ساخته شده است . اين در حقيقت يادگار گلستاني است كه وي روزگاري از دست داده و به خيال خودش بوستاني از سنگ و چوب را به اين منظور ساخته است . با اين انديشه كه ديگر ظالم، باغ سنگي او را نمي گيرد و با چنين اميدي عمر خود را گذرانده است . زندگي او عجيب و كارهايش حيرت آور است و چه زيبا با زبان بي زباني شكايت درون خود را متجلي ساخته است . به نشانه تاثرات روحي در بلندترين نقطه چنار باغش ، فانوس دستي مي آويخته و مردمي را كه به ديدارش مي آمدند به دور درخت طواف مي داده و با اشاره تقدس درخت را مي نمايانده و همزمان درخت خشك شده را با آويختن هر چه در دسترس داشته ، مي آراسته است . البته با چوب و سنگ و فلز و پارچه كهنه و قنديل و شاخ و سيم و پوست گوسفندان . درويش خان هنوز زنده است و روزگار پيري را سپري مي كند .

باغ ناصريه : باغ ناصريه را محمد حسن خان سردار بنا كرد و عمارت آن به دستور ناصرالدوله فرمانفرما ساخته شد .

آب انبار علیمردان خان : این آب انبار در مجموعه گنجعلی کرمان واقع شده است . آب انبار تاریخی علیمردان ( پسر گنجعلی خان) که در داخل بازار مسگری واقع شده ، دارای ویژگی های معماری جالبی است که توجه بینندگان را به خود جلب می کند .

يخچال حاج آقا علی : يخچال حاج آقاعلی در روستای عباس آبادحاجی در شش كيلومتری شمال رفسنجان واقع شده است . بنا در دوره قاجار ساخته شده است و مصالح ساختمانی بكار برده شده در آن شامل خشت ، اندود كاهگل ، آجر و قلوه سنگ (در چاله يخ) می باشد .

آب انبار مقبره شاه نعمت الله ولی : آب انبار مقبره شاه نعمت الله ولی در شهر ماهان واقع شده است . اين بنا در محل مقبره شاه نعمت الله ولی (يكي از عرفای قرن هشتم) ساخته شده است . اين آب انبار مربوط به قرن هشتم هجری قمری است كه در حال حاضر بلا استفاده مانده است و از آن استفاده ای نمی شود .

آب انبارمجموعه گنجعليخان : مجموعه گنجعليخان در شهركرمان قرار دارد . اين مجموعه در دوره صفويه به دستور گنجعليخان و توسط يك معمار به نام سلطان محمد معمار يزدی ساخته شده است . مجموعه گنجعليخان شامل قسمتهای مختلف مانند ميدان ، كاروانسرا ، مسجد ، ضرابخانه ، آب انبار و حمام می باشد .

 يخچال كبوتر خان : يخچال كبوتر خان رفسنجان در روستای كبوترخان در 23 كيلومتری شرق رفسنجان واقع شده است . ساختمان آن مربوط به دوره ساسانی است و مصالح به كار رفته در آن خشت و اندودكاه گل می باشد . اين يخچال در حال حاضر دچار فرسايش شديد گشته و رو به ويرانی می رود .

يخچال لنگر ماهان : خچال لنگرماهان در خارج روستای لنگر در پنج كيلومتری شمال شرقی ماهان قرار دارد . بنای آن مربوط به دوره قاجار است . برای ساخت اين يخچال از خشت با اندود كاه گل و همچنين قلوه سنگ (در پی)استفاده شده است . اين بنا به علت بارش برف و باران آسيب ديده است و در حال حاضر متروك می باشد .

يخچال مؤيدی : یخچال مؤيدی كرمان در خيابان ابوحامد شهر كرمان قرار دارد . قدمت آن احتمالاً به دوره صفوی می رسد و مصالح استفاده شده در ساخت آن شامل خشت خام و ملات گل و اندود كاه گل می باشد . در حال حاضر اين بنا از طرف سازمان ميراث فرهنگی مورد مرمت قرار گرفته است .

 يخدان مويدي ( خارج از کرمان ) : اين اثر تاريخي كه در گذشته خارج از شهر كرمان قرار داشت ، اكنون به علت توسعه و گسترش شهر در جوار خيابان ابوحامد واقع است . عناصر تشكيل‌دهنده يخدان شامل مخزن ، حصار ، استخر و چاله‌يخدان است . پلان مخزن دايره شكل است كه گنبدي از نوع بستو بر روي آن احداث شده است . حصار آن نسبتاً بلند و ‪ ۱۲متر ارتفاع دارد . مصالح بنا خشت خام و ملات گل است . كاربري يخدان در گذشته نگهداري يخ براي ايام تابستان مردم بوده است . اين بنا در اواخر دوره صفوي بنا شده و نام مويدي از آن نظر است كه قنات مشهور به مويدي آب آن را تامين مي‌كرده است .

يخچال محمود آب : يخچال محمود آباد سيرجان در ابتدای روستای محمود آباد سيد در20 كيلومتری سيرجان قرار دارد . قدمت آن احتمالاً به اوايل دوره قاجار می رسد و مصالح به كار رفته در آن خشت خام و اندود كاهگل می باشد . در حال حاضر گنبد بنا دچار فرسايش شديدی شده است و كاربردی ندارد .

يخچالهای حاج رشيد : يخچالهای حاج رشيد سيرجان (دو يخچال) در نزديكي بلوار شيخ فضل الله نوری شهر سيرجان واقع شده اند . تاريخ ساخت آنها سال 1271 هجری قمری است و مصالح به كار رفته در ساختمان آنها شامل لاشه سنگ ، قلوه سنگ و خشت می باشد . اين دو يخچال و ديوار آنها توسط سازمان ميراث فرهنگی مرمت شده و فعلاً كاربردی ندارد .

روستای سه کنج : سه کنج یکی از آبادی های بزرگ و مرکز دهستان سه کنج است که در شرق ماهان و شمال جاده بم- کرمان (شش کیلومتری راه فرعی بعد از پلیس راه) قرار دارد . سه کنج تا شهر کرمان 50 و تا ماهان 15کیلومتر فاصله دارد . این نقطه از معروف ترین گردشگاه های کرمان است . مزار شیخ علی بابا از مریدان معروف شاه نعمت الله ولی نیز در سه کنج است .

روستای میمند : میمند مرکز دهستان میمند از شهرستان شهربابک و یکی از روستاهای شگفت انگیز ایران می باشد . مسجد میمند از دیدنی های این روستاست . خانه های قدیمی این روستا مانند مناره هایی در دل کوه کنده شده اند .

پاریز : پاریز از توابع شهرستان سیرجان است که در فاصله 64 کیلومتری شمال سیرجان قرار دارد ، از معدود روستاهای بزرگ فعلی این شهرستان است .

باغین : باغین در 25 کیلومتری جنوب غرب کرمان بر سر راه تهران – بندر عباس و کرمان و سیستان و بلوچستان واقع شده است .

کشکوئیه : روستای کشکوئیه در فاصله 45 کیلومتری شمال غرب شهر رفسنجان واقع شده و از نقاط قدیمی استان است .

فهرج : روستای تاریخی فهرج از جمله روستاهای کوبری استان کرمان است و در 58 کیلومتری شهر بم واقع شده است .

منوجان : منوجان از روستاهای بزرگ استان محسوب می شود . دو در در 80 کیلومتری جنوب کهنوج در مسیر جاده کهنوج- بندرعباس و در فاصله 10 کیلومتری شرق این مسیر قرار گرفته است . این روستا از جمله مناطقی است که دارای سابقه تاریخی معتبری بوده و در کتب تاریخی و جغرافیایی از آن نام برده شده است .

قریه العرب : قریه العرب از روستاهای پرجمعیت شهرستان بردسیر است . اسم پیشین قریه العرب ده تازیان بوده و از وجه تسمیه آن اطلاع دقیقی در دست نیست . روستای قریه العرب از کانون های مهم قالیبافی استان است .

نگار : نگار یکی از روستاهای بااهمیت شهرستان بردسیر است که در کتب جغرافیایی تاریخی از آن نام برده شده است . این روستا در مسیر جاده کرمان- بافت و 25 کیلومتری مرکز شهرستان قرار دارد . در قسمت قدیمی نگار هم اکنون آثار حمام مخروبه و منار مسجدی پابرجاست که قدمت آن به دوران سلجوقیان نسبت داده می شود .

فاریاب : فاریاب در 5/3 کیلومتری جاده اسفالت که از مرکز بخش فاریاب می گذرد ، قرار دارد . این روستا در گذشته به کلاشگرد معروف بود .

شاه ماران : شاه ماران مرکز بخش ارزویه است که در محدوده شهرستان بافت قرار دارد . در این روستا خرابه های قلعه ای مشهود است که ملک طایفه قراغلانو می باشد .

سيرچ : دهستان سيرچ در 80 كيلومتري شرق كرمان و 24 كيلومتري جنوب شرقي شهداد قرار گرفته است. درختان سربه فلك كشيده ، هواي خنك تابستان ، ارتفاعات پر برف زمستان ،‌ پيست اسكي ‌، رودخانه و به خصوص سرو دو هزار ساله و تماشايي اين روستا از جاذبه هاي گردشگري آن است . وجود چشمه آب گرم جوشان با خواص درماني قابل توجه ،‌از ديگر جاذبه هاي منطقه مي باشد .كوههاي بلند با چشم اندازهاي زيبا پوشيده از توده هاي انبوه درختان ، جاذبه هاي گردشگري منطقه را دو چندان مي كند . با قرار گرفتن سيرچ در مجاورت شهداد و منطقه كلوتها كه ازجاذبه هاي بكر گردشگري استان مي باشد امكان تعريف يك محور گردشگري شامل كرمان – سيرچ – شهداد را فراهم نموده و وجود دو نوع ساختار طبيعي متفاوت (ييلاقي سرد و گرم و سوزان) در مجاورت يكديگر كم نظير و بسيار جذاب مي باشد . ويژگي هاي فوق منطقه سيرچ را به منطقه نمونه گردشگري تبديل كرده است .

سكنج : يكي از روستاهاي هدف گردشگري است كه در 20 كيلومتري جنوب شرقي ماهان و شمال جاده بم – كرمان قرار دارد و سكنج تا شهر كرمان 50 كيلومتر و تا ماهان 15 كيلومتر فاصله دارد . منطقه اي است كوهستاني و خوش آب و هوا كه دو آبشار زيبا (با حدود شش متر ارتفاع دارد ) كوههاي مجاور آن مناسب كوهنوردي است . در اين آبادي در امتداد نهري بزرگ به طول چند كيلومتر چنارهايي سربه فلك كشيده وجود دارد كه پاره اي از آنها آنچنان تنومند هستند كه بينندگان را مبهوت عظمت و قدمت خود مي سازند . از جمله امكانات منطقه رستوران و مجتمع تفريحي ( در حال احداث) را مي توان نام برد .