آرامگاههاي استان كرمان

آرامگاه شاه نعمت الله ولی : آرامگاه و خانقاه شاه نعمت الله ولی (بقعه ماهان) در جنوب شرقی شهر کرمان و در شهرک زیبا و آباد ماهان واقع شده است . شاه نعمت الله ولی ، عارف و مؤسس سلسله نعمت اللهیه(834-730 ه.ق) است .


مقبره خواجه اتابک : این مقبره که در محله جنوب شرقی نزدیک بازار قرار دارد ، از بناهای ارزنده دوره سلجوقی در قرن ششم هجری است .

 
بقعه پیر برحق(جارسوز) : این بقعه یادگاری از قرن هفتم هجری در بردسیر کرمان است . بقعه پیر برحق به شماره 491 جزو بناهای تاربخی ایران به ثبت رسیده است .

مقبره میر حیدر(گور خان) : این مقبره یادگاری از دوره صفویه که در باغ بسیار زیبا و محصور از درختان مختلف ، در اسفندقه جیرفت قرار دارد .

آرامگاه آخوند : این مقبره بنای آجری گنبد داری است به شکل کثیرالاضلاع که نمای خارجی آن دارای طاقنماهای مضاعف و نه دهنه ایوان است . این اثر به شماره 528 به ثبت تاریخی رسیده است .

آرامگاه شاهزاده حسین جوپار : شهزاده جوپار یکی از بقاع متبرکه بخش جوپار از توابع کرمان است . بنای این زیارتگاه به دوره صفویه مربوط است . این بنا به شماره 529 به ثبت آثار تاریخی ایران درآمده است .

آرامگاه امیر حیدر : این بنا در دولت آباد اسفندقه از توابع جیرفت واقع شده و متعلق به دوره صفوی است . این بنا تحت شماره 532 به ثبت تاریخی رسیده است .

آرامگاه شاه فیروز : این بنا در فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی قلعه سیرجان در نزدیکی روستای وحدت آباد بر فراز صخره ای از سنگ سبز تیره به ارتفاع 30 متر واقع شده و در محل به نام شاه فیروز معروف است . مردم محلی بنای شاه فیروز را آرامگاه ابوکالیجار بن عضدوالدوله و یا فرزند او می دانند که بر اثر خوردن گوشت شکار در شکارگاه در گدشته و بر فراز این صخره دفن شده است . با توجه به شیوه معماری به نظر می رسد که این بنا متعلق به دوره ایلخانی- قرن هشتم و نهم هجری باشد .

آرامگاه میر زبیر : این بنا در شرق روستای شریف آباد از توابع دهستان سعادت آباد سیرجان در کنار قبرستان روستا قرار دارد .

بقعه پیر بابا مسافر : این بنا در 60 کیلومتری شرق کرمان در شهداد واقع شده و امروز به نام های خانقاه آقوس ، آقوس کلیسا یا پیر مسافر خوانده می شود . این بنا به شماره 331 به ثبت تاریخی رسیده است .


مقبره مشتاقيه : بناي مشتاق با شماره ثبت تاريخي ‪ ۵۲۵ در شرق مسجد جامع و مزار يكي از پيشوايان صوفيه مرسوم به مشتاق عليشاه است كه از دوره قاجار به يادگار مانده است . اين محوطه ابتدا مزار ميرزاحسين‌خان جد اعلاي سادات معروف به ميرحسيني كرماني بوده است . پس از قتل مشتاق در قرن سيزدهم سال ‪ ۱۲۰۶ه.ق نعش او را در مقبره ميرزا حسين خان دفن كردند كه اينك معروف به مشتاقيه است. اين بنا به "سه گنبد" نيز شهرت دارد . اين گنبدها بر روي سه مقبره به نام مشتاق عليشاه ، شيخ اسماعيل و كوثر عليشاه بنا شده‌اند . بر فراز دو مقبره مشتاق و كوثر عليشاه دو گنبد كاشيكاري وجود دارد كه در قرن اخير ساخته شده است . كاشيكاري و ترئينات داخلي بناي مشتاقيه كه شامل تزئينات گچبري و نقاشي سقف گنبد مي‌باشد از آثار ارزنده هنري به شمار مي‌رود .

امامزاده حسین جوپار : این بنا كه آرامگاه یكی از فرزندان امام موسی كاظم (ع) می‌باشد مشتمل بر حیاط ، حرم ، گنبد و رواق است در دوره صفویه بنا گردیده است . روستای میمند در 36 كیلومتری شمال شرقی شهر بابك قرار گرفته است و زمان بنای آن در دوره‌های قبل از اسلام می‌رسد . این بنا حدود 350 اثر معماری صخره‌‌ی دارد كه در دل كوه كنده شده و عمق برخی از آنها به 25 متر می‌رسد .

خانه هاي تاريخي

خانه والی ميرحسينی : در خيابان 17شهريور شهر راين و در بخش ميانی کوچه خان ها ، خانه زيبای ديگری متعلق به يکی ديگر از بزرگان اين شهر قرار دارد به نام خانه والی که بخشی از آن متعلق به دوره زنديه و بخش ديگر آن متعلق به دوره پهلوی است . طرح اين خانه به صورت "خانه باغ" يا گودال باغچه ای در مقابل عمارت اصلی است . ساختمان به صورت يک کله ای است و اتاق ها در دو لايه نسبت به فضای آزاد باغ قرار گرفته اند . بخش اصلی فضاهای بسته تالاری است دو ستونه مه در پس آن سه دری جای گرفته و برای وارد شدن به آنها بايستی از دو راهروی هشتي دار طرفين که با پله از سطح زمين باغ ارتفاع گرفته اند، عبور کرد . در هر يک از اتاقهای اين خانه بخاريهای زيبای گچی تعبيه شده است . اين بخش از خانه دارای قسمت‌های ديگری همچون آشپزخانه ، انبارها و اصطبل است . بخش جديد خانه عمود بر محور عمارت قديم است که شامل چند فضا در پس دو تالار است . اين بنا تحت مالکيت خصوصی است و مدارک آن پس از طرح در جلسه شورای ثبت منطقه ای جهت ثبت نهايی و طی مراحل قانونی به سازمان ميراث فرهنگی کشور ارسال شده است

خانه بهادرالملک بردسیر : خانه بهادرالملک بردسیر یکی از بناهای تاریخی شهر بردسیر در استان کرمان ایران است . این خانه در بر غربی خیابان شریعتی بردسیر واقع است . این بنا توسط عبدالمظفرخان سرتیپ مشهور به بهادرالملک که در بردسیر به لقب «ابدال» معروف بود ، به روزگار قاجار ساخته شد . این بنا همچون اکثر ابنیه دوره قاجاریه این بخش از کشور ، با پلان حیاط مرکزی و فضاهای اطراف ساخته شده است بدین نحو که در جبهه شمالی حیاط ، سه دری و در جبهه جنوبی ، تالار وسیعی وجود دارد که سایر فضاهای جبهه های شرقی و غربی که شامل انبارها ، اتاقهای خدمه و مطبخ می باشد ، در خدمت فضای اصلی خانه بوده است . از جمله بخش‌های جالب این بنا علاوه بر تالار بزرگ آن ، انبارهای طبقه فوقانی جهت ذخیره مواد غذایی و برج خشتی این خانه است که بخش تحتانی آن به صورت محل گذر عموم است.

ارگ بم

ارگ بم ، بزرگترین مجموعه شهری خشتی جهان است كه در حدود 2200 سال قدمت دارد . این بنا در شمال شرقی بم بر فراز تپه‌‌ آذرین قرار گرفته است و از چهار قسمت 38 برج دیده‌بانی ، یك خندق و بارویی عظیم تشكل شده است . مساحت ارگ در حدود 20 هكتار است . دور تا دور ارگ ، خندقی عمیق بوده كه طی قرنها این مجموعه را از یورش‌ها حفظ كرده است . مصالح اصلی بنا ، خشت خام و گل‌رس است . بندرت سنگ ، آجر و تنه خرما نیز در بنای ارگ به كار رفته است . از مكان‌های شناخته شده ارگ بم یك راهروی اصلی است كه در گذشته بازار بوده علاوه بر این در مجموعه ارگ بم آثاری از بقای آتشكده دوره ساسانی ، زورخانه ، حمام عمومی ، اصطبل ، سرباز خانه ، زندان وعمارت چهار فصل نیز باقی مانده است . خانه‌های عمومی متصل به هم ساخته شده و به یكدیگر راه دارند . در بعضی از خانه‌ها آثاری از حمام‌های خصوصی دیده می‌شود . اصطبل‌ها در مكانی جدا از خانه‌ها قرار داشته‌اند . تعدادی از خانه‌های ارگ دو طبقه ساخته شده‌اند كه این امر نشانگر روند ازدیاد جمعیت در یكی از دوره‌های گذشته است . زورخانه ارگ به شیوه سیر ورزشگاههای سنتی از چهار ایوان ، یك گنبد و گود تشكیل شده است . در دوره اسلامی ، در ارگ بم دو مسجد با نام مسجد جامع و مسجد حضرت محمد (ص) و یك حسینیه شامل یك صحن ، یك ایوان دو طبقه و چند اتاق ساخته شده است . سه منبر خشتی نیز در حسینیه وجود دارد . قسمت حاكم نشین ارگ شامل عمارت چهار فصل و خانه حاكم است . عمارت چهار فصل سه طبقه و قصر حكومت بوده و كلیه اوامر و احكام حكومتی در این عمارت صادر می‌شده است . در كنار عمارت چهار فصل یك حمام اختصاصی و یك چاه آب دیده می‌شود . آب آشامیدنی ساكنان ارگ از چاه‌هایی در حیاط خانه‌هایشان تأمین می‌شد .

قلعه ها و دروازه ها

باغ‌موزه هرندي : مجموعه باغ ‌موزه هرندي و بناي موجود در آن مربوطه به اواخر دوره قاجار است . اين مجموعه توسط مرحوم عدل‌السطان بنا گرديده و در سال ‪ ۱۳۱۳شمسي به مرحوم ابوالقاسم هرندي فروخته شده است . اين باغ تمامي ويژگيهاي يك باغ عمارت ايراني را دارا است . از جمله قسمتهاي باغ مي‌توان ساختمان اندروني ، بيروني ، بهارخواب ، حمام آشپزخانه و اتاق‌هاي مستخدمين ، گاو گرد(گاوچاه) حوض و آب نما ، اصطبل و درختان ميوه را نام برد كه بر اثر مرور زمان دستخوش تغييرات زيادي شده كه مي‌توان به تخريب اصطبل و انبارها ، تبديل آشپزخانه به ساختمان اداري اشاره كرد . اكنون ساختمان موجود در اين باغ به عنوان موزه منطقه‌اي استان كرمان مورد بهره‌برداري است و همچنين در طبقه همكف اين ساختمان موزه، سازهاي سنتي استاد مسعود و در طبقه فوقاني آن موزه باستانشناسي قرار دارد .

مجموعه ابراهیم خان : بانی مجموعه ‌، ابراهیم خان ظهیر الدوله از حكام دوران پادشاهی فتحعلیشاه می‌باشد . این مجموعه از بازار ، حمام ، آب‌انبار ، مدرسه و خانه مدرس یا خلوت تشكیل گردیده و در ساخت آن تا حدود زیادی از فضاهی معماری صفویه الهام گرفته شده و هم اكنون به عنوان یكی از ارزشمندترین مجموعه‌ها و زیباترین آثار تاریخی كرمان محسوب می‌شود .مجموعه حاج آقا علی (دوره قاجاریه ) : این مجموعه در نزدیكی مجموعه ابراهیم خان و در اواخر قرن سیزدهم هجری ساخته شده و مشتمل بر مسجد ، آب انبار ، كاروانسرا و بازار است . مسجد حاج آقا علی با الهام از مسجد وكیل شیراز بنا گردیده و داری چهل ستون سنگی یكنواخت می‌باشد . این مجموعه را حاج آقا علی ، مشهور به زعیم الدوله ساخته و در رفسنجان نیز ، خانه او ، شكوه معماری گذشته رابه تماشا می‌گذارد.

كاروانسراها

کاروانسرای کبوتر خان : کاروانسرای صفوی کبوتر خان که در 30 کیلو متری جنوب شرقی شهر رفسنجان ، در مسیر جاده کرمان و در روستایی به نام کبوتر خان واقع شده است ، از جایگاه ویژه ای در بین آثار تاریخی این منطقه برخوردار است . قدمت این کاروانسرا به دوران صفویه می رسد . لازم به ذکر است که در این دوره جهت سرویس دهی به جاده اصفهان تا کرمان از یزد تا کرمان به مسافت تقریبی هر 30 کیلو متر یک کاروانسرا احداث گردیده است . پلان این بنا شبیه اکثر کاروانسرا های تاریخی دوره صفویه است اما چهار برج در چهار گوشه آن ، این بنا را متمایز می کند . دو شتر خان ( سالن ) در دو گوشه حیاط مرکزی آن قرار دارد که دسترسی به آن از طریق حیاط صورت می گیرد . کل مساحت این بنا 2000 متر مربع است که از این مقدار حدود 400 متر آن حیاط و مابقی فضای مسقف می باشد . همچنین کل مصالح بکار رفته در این کاروانسرا از آجر است که در قسمت نما دارای آجرکاری زیبایی است . کاروانسرای شاه عباسی کبوتر خان به شماره 6127 در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است .

کاروانسرای چهار سوق : کاروانسرای چهار سوق در انتهای بازار سراجی قبل از چهارسوق گنجعلی خان واقع شده است . این کاروانسرا دو در ورودی دارد که یکی به بازار سراجی و دیگری به بازار قلعه باز می شود .

کاروانسرای وکیل : کاروانسرای وکیل از مجموعه کاروانسراهای درون شهری است که در مجموعه وکیل جنب کاوانسرای گنجعلی خان قرار گرفته است . بنای این کاوانسرا به فرمان محمد اسماعیل خان وکیل الملک والی کرمان شروع شد و در زمان مرتضی قلی خان در سال 1287 ه.ق به اتمام رسید . اين كاروانسرا در سمت چپ بازار وكيل از بزرگترين كاروانسراهاي شهر كرمان و يكي از كاروانسراهاي بزرگ ايران به شمار مي‌آيد . کاروانسرای وکیل با بيش از 120 حجره در دو طبقه مجزا در مجاورت بازار بزرگ و مركزيت بافت تاريخي شهر كرمان قرار دارد . این بنا از نظر ساختار معماری بسیار نفیس می باشد و دارای دو بادگیر با تزئینات کاشی کاری و قوس های کم خیز از نوع پانیذ است . پی بنا کاملاً مرمت شده ولی از نظر تزئینات آسیب های زیادی دارد . این کاوانسرا دارای کالبد خشتی و نمای آجری است . این بنا دارای پلان دو ایوانی بوده و دو اشکوبه می باشد . ایوانها در ضلع شمالی و جنوبی بنا قرار گرفته و روی ایوان جنوبی ، گنبد و ایوان شمالی ، بادگیر قرار دارد . تزئینات بنای ذکر شده شامل تلفیق آجرکاری و کاشیکاری است . این کاوانسرا از معدود کاروانسراهایی است که دارای تزئینات نفیس کاشیکاری می باشد که حتی بادگیر آن نیز شامل این تزئینات است . این بنای قاجاری همچنین دارای ارسی های چوبی زیبایی بوده که اکنون کاملاً تخریب شده است . کاروانسرای وکیل که به شماره 1011 در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است . این کاروانسرا در سمت چپ بازار وکیل واقع شده است و بزرگترین کاروانسرای کرمان و همچنین یکی از بزرگ ترین کاروانسراهای ایران به شمار می آید .

کاروانسرای میرزا علینقی : داخل بازار وکیل ، کاروانسرای کوچکی به نام میرزا علینقی نیز وجود دارد .

کاروانسرای لحاف دوزی ها : این کاروانسرا در سمت بازار واقع شده و به نام دیماری نیز خوانده می شود که حدود قدمت آن 100 سال است و با کاروانسراهای دیگر به لحاظ معماری متفاوت است و جدیدتر به نظر می آید .

کاروانسرای حاج مهدی : این کاروانسرا به روی کاروانسرای هندوها و در جوار کاروانسرای چهارسوق واقع شده و بیش از یک قرن قدمت دارد .

کاروانسرای هندوها : این کاروانسرا به دست مرحوم حاج سید جواد امام جمعه حدود سال های 1150 ه.ش ساخته شده و دو طبقه دارد . وجه تسمیه آن از هندی اخذ شده است .

کاروانسرای میرزا حسن : یکی از کاروانسراهای طولی کرمان ، کاروانسرای دو طبقه میرزا حسن است که دارای 55 باب حجره است .

کاروانسرای حاج آقا علی : کاروانسرای حاج آقا علی رو به روی مسجد چهل ستون و نبش خیابان شریعتی قرار دارد .

سرای گلشن : این سرا در سمت چپ بازار اختیاری و در غرب مدرسه گنجعلی خان واقع شده و دو طبقه می باشد .

سایر کاروانسراها : کاروانسرای سنگ نو در جاده کرمان- سیرجان ، کاروانسرای خانه سرخ در جاده کرمان- سیرجان ، کاروانسرای سورچ در جاده کرمان- راو ، کاروانسرای قلعه چشمه در جاده بم- زاهدان ، کاروانسرای چاه کرو در جاده کرمان- مشهد ، کاروانسرای ماهان درجاده کرمان- ماهان ، کاروانسرای رباط دربند در جاده کرمان- مشهد ، کاروانسرای باغین در جاده رفسنجان – کرمان ، کاروانسرای خرگور در جاده کرمان- سیرجان و کاروانسرای هروز آباد در جاده کرمان- راور از دیگر کاروانسراهای استان کرمان به شمار می روند.

منبع : http://www.ichto.ir/kerman